dinsdag 16 februari 2010

Staatsbosbeheer gaat zich duidelijker positioneren

Staatsbosbeheer moet zich duidelijker gaan positioneren en een leidende rol nemen op het gebied van natuur, landschap en recreatie. Verder zal het haar communicatieve en maatschappelijke gevoeligheid moeten versterken. Dit staat in de recent verschenen `Evaluatie Staatsbosbeheer, Ruimte in het bos!`.

Chris Kalden van Staatsbosbeheer toont zich best tevreden met de inhoud van het rapport. De organisatie komt er over het algemeen goed uit en wordt omschreven als `een partij die je niet moet willen missen`. Met tussen de 100 en 150 miljoen bezoekers per jaar, honderden evenementen en duizenden kilometers recreatieve infrastructuur mag Staatsbosbeheer zich een leidende organisatie in natuur en recreatie noemen. In de toekomst wil de organisatie nog meer het beheer gaan oppakken. Er wordt daarbij samenwerking gezocht met belanghebbenden en het bedrijfsleven. Samen met onder meer recreatieondernemers zullen het beheer en de omgeving worden versterkt.

In 2010 bezuinigt het ministerie LNV 3 miljoen euro op de budgetten van Staatsbosbeheer. Daardoor komt er meer druk te staan op het onderhoud van de recreatieve infrastructuur. Volgens Kalden is het niet altijd makkelijk om aan de ene kant de maatschappij te dienen met goed onderhouden gebieden, terwijl anderzijds als verzelfstandigde organisatie omzet gemaakt moet worden. Door recreatie met natuurgebieden te combineren komt Staatsbosbeheer er volgens Kalden wel uit.

Herstel hardhoutbranche is nog ver weg

Als gevolg van de crisis is de mondiale vraag naar gezaagd hardhout hard onderuit gegaan. Zo daalde de vraag in Europa met 40% en kreeg ook exporteur China harde klappen. De Chinese stammenexport daalde in 2008 met 20% en in 2009 met 50%.

Dit blijkt uit het Houtcomité-rapport over de markt voor gezaagd hardhout in 2008 en 2009. Hoewel de neergang in alle regio`s dramatisch is, zou het einde ervan in zicht zijn. Voor eind 2009 werd voor de VS een verbetering voorspeld. Tot die tijd zouden de zagerijen het met 20% minder orders dan in 2008 moeten doen. Voor Europa luidde de verwachting dat de malaise voor de eindgebruikers van gezaagd hardhout zich door heel 2009 en in ieder geval de eerste maanden van 2010 zou doorzetten. Sommige Europese timmer- en meubelfabrieken zouden voor hun productie zelfs overstappen van hout naar andere, goedkopere materialen.

In de Benelux ondervingen bedrijven de problemen door meerdere werkzaamheden op grote werven te verrichten. De Europese meubelindustrie koos bovendien voor het hogere segment: luxe en kwaliteit moeten tegenwicht bieden aan de Chinese massaproductie die de markt onder druk zet. Het comité voorspelt een verbetering voor 2010, maar een echt herstel naar de oude niveaus van voor 2009 mogen vooralsnog niet verwacht worden.

Europese naaldhoutconsumptie neemt af

De Europese naaldhoutconsumptie nam in 2008 af met 10,6 kubieke meter, ofwel 9,9%. De leden van de Europese federatie voor de zagerij-industrie (EOS) verwachten in 2010 5,6% meer naaldhout te verzagen dan in 2009. Hun totale productie komt dan uit op 75,5 miljoen kubieke meter. In juni 2009 voorspelden de leden voor 2010 een stijging van 4,6%.

EOS verwacht dat Groot-Brittannië dit jaar 7,5% meer gezaagd naaldhout zal produceren en dat Rusland de productie opvoert met 10%. Noord-Amerika voorziet een groei van 7,5%, zodat de productie stijgt van 71,3 naar 76,7 miljoen kuub. De productie van Europa, Groot-Brittannië, Rusland en Noord-Amerika bij elkaar komt dit jaar naar verwachting uit op 172,4 miljoen kuub. Dat is een toename met 6,9%. De productie van EOS-leden is in 2009 uitgekomen op circa 71,5 miljoen kuub. In 2008 bedroeg het volume 82,9 miljoen kuub. Het volume van 2009 is de laatste score van de afgelopen tien jaar.

De afzet van gezaagd naaldhout zal in 2010 waarschijnlijk toenemen met 2,2%. De afzet bedraagt dan 58,4 miljoen kuub. Voor Rusland wordt een stijging van de consumptie verwacht van 28,7%, voor de VS 4% en voor Groot-Brittannië 10,2%. De Belgische productie komt in 2010 op rond de 1,2 miljoen kuub.

Jongeren en studenten bedenken ideeën voor bosaanleg

Jongeren, studenten en afgestudeerden hebben in respons op een oproep van het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij talloze ideeën geuit ter bevordering van bosaanleg. Het ministerie schakelde vorig jaar het InnovatieNetwerk in, dat in het najaar een prijsvraag organiseerde. Deelnemers werden uitgedaagd om een innovatief concept te bedenken om nieuwe bossen te realiseren en beheren.

In de afgelopen jaren is de wens naar meer bos sterker geworden. Dat hangt samen met de toegenomen aandacht voor het milieu, de klimaatverandering en CO2-compensatie. In 1993 werd in het Bosbeleidsplan vastgelegd dat er in 2020 40.000 hectare meer bos zou zijn. Nederland loopt behoorlijk achter op schema om dat nog te realiseren. In Europa heeft Nederland het minste bos, afgezet tegen de oppervlakte-eenheid per inwoner. Nederland scoort 10%, terwijl België tot 23% komt en Duitsland tot 31%.

In het boekje `50 ideeën voor nieuwe bossen` zijn de beste inzendingen van de prijsvraag verzameld. Het winnende idee is `Het AH-bos` van Marie-Anne van Stam. Ze bedacht een vestiging van Albert Heijn to-go in een oer-Hollands bos. In de winkel worden voornamelijk biologische producten verkocht. Klanten kunnen de bomen rondom de winkel adopteren.

Exploitatieoverschot particuliere bosbouw stijgt

Dankzij hoge houtprijzen is het exploitatieoverschot van particuliere bosbouwers in 2007 gestegen tot 47 euro per hectare. Dat heeft het LEI bekend gemaakt, een instelling die onderdeel is van de Wageningen Universiteit en Researchcentrum. De cijfers hebben betrekking op percelen van minimaal vijf hectare en een gemiddelde omvang van 45 hectare.

In de jaren van 2001 tot en met 2005 was nog sprake van een exploitatietekort van gemiddeld 60 euro per hectare. In 2006 werd voor het eerst sinds 2000 een overschot gerealiseerd. Behalve de hoge houtprijzen droegen ook de subsidieopbrengsten bij aan het overschot. De bosbouwers wisten tegelijk de kosten voor bosexploitatie nagenoeg op hetzelfde niveau te houden als in 2006.

In 2007 bracht een hectare gemiddeld 293 euro op. In 2006 was de gemiddelde opbrengst 258 euro, terwijl een hectare in de jaren tussen 2001 en 2005 gemiddeld 178 euro opbracht. De houtopbrengst groeide van 46 euro in de periode 2001-2005 naar 83 euro in 2006 en 120 euro in 2007.

Particuliere bosbouwer moet geld toeleggen op beheer

De particuliere bosbouw in Nederland boekte in 2008 een verlies van 40 euro per hectare. Na twee vette jaren is het bedrijfsresultaat van deze sector daarmee terug op het oude, lage niveau. Dat blijkt uit dinsdag gepubliceerde cijfers van het Landbouw Economisch Instituut (LEI).

De daling van het resultaat in 2008 wordt onder meer veroorzaakt door een lagere houtopbrengst van 3,1 m3 hout per hectare, tegen een opbrengst van 3,7 m3 per hectare in 2006 en 2007. Daar komt bij dat de houtprijzen in 2006 en 2007 hoger waren. De cijfers zijn gebaseerd op 1.200 particuliere bosbouwers die meer dan 5 hectare bos beheren, gemiddeld 45 hectare per bosbouwer. Volgens Jos Jansen van het Bosschap, het bedrijfschap voor bosbouwers, moeten de eigenaren het vooral hebben van nevenactiviteiten zoals het openstellen van het bos voor bezoekers en het gebruik van de landerijen door zorginstellingen.

Volgens Jansen kan de klimaattop in Kopenhagen zorgen voor betere inkomsten voor bosbouwers. Zo kunnen eigenaren profiteren van de CO2-emissiehandel door nieuwe bomen aan te planten, en wordt er mogelijk een vergoeding gegeven voor het niet kappen van bossen.